Ruigahuizen is een klein dorp in de provincie Fryslân binnen de gemeente de Friese Meren. Ruigahuizen of in het Fries Rûgehúzen ligt ten Zuidwesten van Balk. Ons dorp telt ongeveer 125 inwoners. Ter vergelijking… in 1840 had Ruigahuizen nog maar 12 huizen met totaal 32 inwoners.
Oudere vermeldingen van de dorpsnaam Ruigahuizen zijn:
1243-1254 Rughahusem,
1498 Rugahusum
1505 Rughahuysum.
Naamsverklaring ‘Ruigahuizen’
Er zijn een aantal naamsverklaringen gevonden voor het ontstaan van de dorpsnaam Ruigahuizen. Zo wordt het eerste deel verbonden met het woord ruig ‘ruw, met wild gewas of begroeiing’. Een persoonsnaam ‘Roege’ is ook een mogelijk achterhaalde uitleg.
Hoewel het streekdorp Ruigahuizen het karakter heeft van een buurtschap, wordt het vanouds aangemerkt als een zelfstandig dorp. Aan de Coenderssingel, de Rûchhústerwei en vooral de Jan Jurjenssingel staat verspreid kleinschalige bebouwing van huizen en boerderijtjes. Het dorp schijnt lang geleden ook een kerk te hebben gehad, maar daar zijn geen sporen meer van over.
Ruigahuizen ligt aan de rand van het Starnumanbos en is een goed startpunt voor een prachtige wandeling over smalle paadjes door dit bos. De Starnumanbossen bij Ruigahuizen danken hun naam aan de familie Star Numan. Deze familie bezat, evenals de aan hen verwante familie Van Swinderen, grote bosgebieden in Gaasterland voor de exploitatie van eikenhout en eikenschors.
De omgeving van Ruigahuizen wordt gekenmerkt door een afwisseling van gras- en bouwlanden, waterpartijen, singels en houtwallen en oude en jonge bossen. Dit is een ideaal leefgebied voor reeën, vaak ook overdag te zien en dassen en vossen. Dassen leven in een aantal burchten te Ruigahuizen en zijn ’s nacht actief. De sporen van hun aanwezigheid zijn goed te zien in de vorm van graverij in bermen en landerijen en zandhopen bij de burchten. Door de wijziging van gebruik van de landerijen komen weidevogels niet veel meer voor maar is het landschap nu geschikt voor bos- en struweel soorten. Regelmatig worden soorten als grote bonte specht, goud- en appelvinken, sperwer en havik en meer algemenere zangvogels als zwartkop, fitis, tjiftjaf en vele soorten mezen gezien en gehoord.
